تیونینگ خودرو چیست و چگونه انجام می گردد؟ - مجله انجمن دعوت

مجله انجمن دعوت| سرویس خودرور - پیشینه تیونیگ را می توان در اواسط قرن بیستم میلادی یعنی حدود نیم قرن قبل جستجو کرد. اگر چه از همان ابتدای فراوری خودروها و وسایل نقلیه چهار چرخی که مبتنی بر نیروی اسب بخار طراحی شده بودند، تیونینگ این وسایل نقلیه توسط مهندسان انجام می شد، اما تیونینگ به عنوان یک واژه مستقل و یک عملیات یا کار حرفه ای در دهه 60 میلادی بود که باب شد.

در آن موقع بیش از آن که تغییر شکل ظاهری خودروها یا به اصطلاح تیونینگ بدنه آنها باب شود، تغییر در توان موتور و مشخصات فنی خودروها بود که گسترش یافت. در واقع پیش از آن که مهندسان کاربلد یا تکنسین های ماهر به تیونینگ بدنه خودروها بپردازند، به تیونینگ اجزای داخلی و مشخصات فنی خودروها روی آوردند. عملی که تحت عنوان تیون آپ نیز شناخته می شود.

نگاهی کوتاه به تاریخچه تیونینگ خودرو

همان گونه که به آن اشاره شد، تیونینگ خودرو به معنای واقعی کلمه در میانه های قرن گذشته بود که بین عاشقان خودرو باب شد. همچنین به این نکته هم اشاره شد که پیش از تغییر مشخصات ظاهری خودروها، افزایش توان فنی آنها بود که مورد توجه خودرو دوستان نهاده شد و انجام دادنش بین آنها رواج یافت. رویه مرسوم در آن موقع به این ترتیب بود که آن دسته از عاشقان خودرو که در امور مکانیکی دستی بر آتش داشتند، اقدام به طراحی قطعات جدیدی برای خودروها می کردند. قطعاتی که به لحاظ توان فنی از قدرت بیشتری نسبت به قطعات استاندارد به کار رفته در خودروها برخوردار بودند. به این ترتیب توسط انجام دادن عمل تیونینگ، نوع راندن خودروها یا توان فنی آنها افزایش می یافت و به سطح دلخواه دارندگان یا رانندگان آن خودرو می رسید.

به تدریج تیونینگ خودرو از یک عمل فردی و غیر استاندارد به یک کار جمعی و برنامه ریزی شده تبدیل شد. به عبارت بهتر با رواج یافتن بحث تیونینگ در بین خودرو دوستان، بسیاری از شرکت های فعال در صنعت فراوری خودرو اقدام به تاسیس شرکت های جانبی متمرکز بر امر تیونینگ نمودند. به این ترتیب بحث حفظ ایمنی خودرو و سرنشینان آن در حین عملیات تیونینگ به شکل جدی تری توسط مهندسان کاربلد دنبال شد. چرا که تا پیش از آن معمولا صاحبان خودرو خود اقدام به طراحی قطعات جدید و قدرتمند برای خودروها یا ارتقا دادن توان فنی قطعات آنها می نمودند. امری که گاه خطرات متعددی را در حین راندن خودروهای ارتقا یافته و تیون آپ شده برای رانندگان ایجاد می کرد.

در حال حاضر نیز عملیات تیونینگ خودروها توسط مراکز معتبر انجام این کار صورت می گیرد. در واقع هم اکنون شرکت های مختلف و ریز و درشتی وجود دارند که تمرکز اصلی آنها روی عمل تیونینگ خودروهای گوناگون نهاده شده است.

تیونینگ خودرو چه مواردی را در بر می گیرد؟

شاید بتوان ادعا کرد که پایه و اساس تیونینگ یک خودرو رسیدن به حداکثر کارایی فنی یا دستیابی به بالا ترین حد ممکن از زیبایی و جذابیت است. به طور کل تیونینگ یک خودرو می تواند موارد متعددی نظیر افزایش قدرت موتور به وسیله دستکاری آن، افزایش قدرت ترمزها، جابه جا کردن یا تغییر دادن قطعات مختلف خودرو و به وجود آوردن تغییرات مهم در نمای داخلی، نمای خارجی و بدنه آن خودرو را شامل شود و در عین رقم زدن ظاهری متفاوت برای خودرو، سرعت و قدرت آن را نیز افزایش دهد. در واقع ویژگی های یاد شده موجب می شود که یک خودروی تیون شده بتواند از سایر خودرو های مشابه و هم رده خود متفاوت و متمایز به نظر برسد.

اگر بخواهیم فرایند ارتقا یافتن ویژگی های یک خودرو را به لحاظ مشخصات ظاهری آن مورد آنالیز قرار دهیم، باید گفت که تیونینگ خودرو به طور معمول بر مشخصاتی نظیر ویژگی های آیرودینامیک و نوع طراحی رکاب ها، سپرهای جلو و عقب، اسپویلرها، دریچه های هوا و رینگ های خودرو تاثیر گذار است و به طور عمده تغییرات مختلفی را روی آنها انجام می دهد.

در این میان افزایش قدرت موتور هم از جمله جنبه های قابل توجه عملیات تیونینگ به شمار می رود که طرفداران فراوانی در میان خودرو دوستان دارد. مواردی نظیر افزایش گنجایش موتور، ایجاد تغییرات مختلف در میل سوپاپ و همچنین استفاده از میل سوپاپ هایی که مختص به مسابقات اتومبیل رانی هستند، جزو آن دسته از روش های معمول و مورد استفاده در بحث تیونینگ به شمار می فرایند. روش هایی که در افزایش قدرت موتور تاثیر فراوانی به همراه دارند.

در بحث تیونینگ موتوری و فنی یک خودرو، یعنی ایجاد تغییرات فنی در آن به وسیله ارتقای بخش های مختلف خودرو، باید به این نکته توجه داشت که در ابتدای امر عمده عملیات تیونینگ به ایجاد تغییرات مختلف در سیستم فنی و موتوری آن خودرو باز می شود. امری که تا حد امکان، موجب افزایش قدرت خودروی مورد نظر می شود.

در این میان البته وجود تغییرات دیگری نیز در خودرو لازم و واجب خواهد بود. تغییر و تحولاتی که عمده دلیل اصلی وجود آنها این است که خودروی مورد نظر بتواند قدرت و توان اضافه خود که در نتیجه تیونینگ موتور به وجود آمده است را به درستی مصرف کند و به این وسیله از اتلاف انرژی جلوگیری به عمل آید.

از جمله تغییراتی که به منظور انجام این هدف باید آنها را مد نظر قرار داد می توان به تقویت سیستم تعلیق خودرو، بهره مندی از رینگ های عریض تر، برخورداری از ترمزهای قوی تر، وجود فرمان پذیری دقیق تر و استفاده از جعبه دنده هایی با عملکرد سریع تر اشاره نمود. تغییراتی که البته تمام آنها باید با میزان قدرت فراوری شده توسط موتور خودرو هماهنگی و هم خوانی کامل داشته باشد.

مسلم است که هیچ کدام از تغییرات یاد شده در ظاهر خودرو مشاهده نمی شود و به هیچ وجه از نمای بیرونی آن به چشم نمی آید. از همین رو بسیاری از صاحبان خودروهایی که از لحاظ موتوری و مشخصات فنی عملیات تیونینگ را پشت سر گذاشته اند، ترجیح می دهند که خودرویشان تغییرات متعددی را در ظاهر خود نیز تجربه کند تا ظاهر و باطن آن کاملا با یکدیگر هماهنگ شود. در واقع به همین دلیل است که معمولا تغییرات ظاهری متعددی روی یک خودروی تیون شده انجام می شود تا عملیات تیونینگ فنی آن به طور کامل به چشم بیاید.

سایر جنبه های مربوط به تیونینگ خودرو

البته بحث تیونینگ تنها به مواردی که در سطور پیشین این متن به آنها اشاره شد محدود نمی شود و جنبه های دیگری را نیز در بر می گیرد. به طور کل در میان سایر اجزای یک خودرو که می توانند مشمول بحث تیونینگ شوند، می توان به مواردی نظیر ارتقا یافتن سیستم صوتی خودرو، تغییر در طراحی داخلی خودرو، ایجاد دگرگونی در سیستم تعلیق خودرو و دگرگون کردن شکل و شمایل اجزایی نظیر بدنه و تایرهای خودرو اشاره نمود.

به عنوان مثال زمانی که مسئول اصلی انجام عملیات تیونیگ که با نام تیونر شناخته می شود، اقدام به تیونینگ سیستم صوتی یک خودرو می نماید، در عمل سیستم صوتی مذکور تغییرات و اصلاحات متعددی را تجربه می نماید و تا سر حد امکان تقویت می شود. در عمل با انجام فعالیت هایی نظیر نصب باندهای قوی و ساب ووفرهای قدرتمند، کیفیت صدا و کیفیت پخش سیستم صوتی یک خودرو تقویت شده و ارتقا می یابد.

همچنین در امر تغییر طراحی داخلی یک خودرو، که از جمله جنبه های پر طرفدار در بحث تیونینگ خودرو به شمار می رود، موارد و جزییات مختلفی را باید مد نظر قرار داد. معمولا افرادی که در بحث تیونینگ نمای داخلی یک خودرو فعالیت دارند، باید موارد متعدد و مهمی نظیر حفظ امنیت و ایمنی سرنشینان خودرو و دست نخوردن تجهیزات مختلف مرتبط با خاموشی آتش در خودرو را مد نظر قرار دهند. علاوه بر آن جزییاتی نظیر تقویت جایگاه های خودرو نیز از جمله مواردی است که در بحث تیونینگ فضای داخلی یک خودرو همیشه مد نظر فعالان در این زمینه قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر، سیستم تعلیق یک خودرو نیز مواردی نظیر بهبود کارایی یاری فنرها و فنرهای لول در کنار اصلاح نوع کارایی این قطعات از جمله موارد مهمی به شمار می رود که توسط مهندسان و تکنسین های فعال در زمینه تیونیگ خودرو مورد توجه قرار می گیرد.

در واقع هر چقدر یاری فنرهای یک اتومبیل سخت تر طراحی شوند، وزن دینامیکی آن اتومبیل بهبود خواهد یافت و این امر در سیستم تعلیق خودرو نیز جنبه های مثبت خود را به نمایش خواهد گذاشت. از سوی دیگر، کوتاه طراحی شدن یاری فنرها موجبات خشکی هرچه بیشتر سیستم تعلیق خودرو را فراهم می نماید. نکته مهمی که افراد فعال در بحث تیونینگ خودرو باید همیشه به آن توجه داشته باشند.

در مجموع می توان به این حقیقت اشاره نمود که در حال حاضر بحث تیونینگ وسایل نقلیه چهار چرخ بسیار گسترده تر از قبل جلوه می نماید و تغییرات بخش های مختلفی از خودرو را در بر می گیرد. با این حال بسیاری از خودرو دوستان ترجیح می دهند به یاری بحث تیونینگ، خودروی خود را چه از لحاظ برخورداری از ویژگی های ظاهری جذاب و چه از نظر بهره مندی از مشخصات باطنی و فنی قدرتمند به اتومبیل های مسابقه ای شبیه سازند.

هدفی که معمولا با انجام کارهای مختلفی نظیر طراحی جایگاه های مخصوص مسابقه، قرار دادن فرمان اسپورت، تغییر رنگ صفحه کیلومتر شمار و جذاب تر جلوه دادن آن امکان پذیر خواهد بود. ضمن آن که می توان به یاری تغییر در طراحی سر دنده، تغییر در نوع طراحی نمای داخل و خارج اتومبیل، تغییر شکل چراغ های جلو و عقب و آینه های بغل و همچنین تغییر در اندازه و نوع طراحی رینگ، لاستیک و کیت های بدنه نیز به این هدف مهم دست یافت.

البته ماهیت تعدادی از این تغییرات فقط به دگرگون کردن مشخصات ظاهری خودرو و اسپورت جلوه دادن شکل ظاهری آن محدود نمی شود. در واقع بعضی از این تغییرات علاوه بر بهبود جنبه های ظاهری خودرو، بهبود در جنبه های کیفی و مواردی نظیر افزایش هندلینگ، افزایش سرعت، کاهش وزن یا بهبود آیرودینامیک بدنه خودرو را نیز با خود به همراه می آورد.

نکات تکمیلی در بحث تیونینگ خودرو

به طور کل می توان گفت که تغییرات فنی ایجاد شده در یک خودرو تنها برای رسیدن به سرعت بیشتر و شتاب بهینه تر صورت نمی گیرد و شاخص های دیگری همچون بهبود کنترل و افزایش قدرت آن و همچنین افزایش قابلیت های موثر در ترمز اتومبیل را نیز شامل می شود. در مجموع تمام تغییرات ریز و درشتی که هنگام اجرای عملیات تیونینگ در یک خودرو صورت می گیرد، باید مانند دانه ها و حلقه های یک زنجیر به یکدیگر متصل باشد و ارتباطی منطقی را با سایر تغییرات انجام شده در آن برقرار کند. در واقع اگر تنها یکی از تغییرات انجام شده در خودرو با تغییرات و اصلاحات اعمال شده در سایر بخش های آن هم خوانی و هماهنگی کامل نداشته باشد، ممکن است مسائلی برای خودرو یا راننده آن به وجود بیاید.

به عنوان مثال فرض کنید که شما موتور خودروی خود را تا حد امکان ارتقا دهید و به موجب این امر سرعت خودرو تا حد قابل توجهی افزایش یابد. حال اگر در حین اجرای عملیات تیونینگ خودرو هیچ توجهی به تقویت سیستم ترمز خودروی خود نداشته باشید، ممکن است با مسائل مختلفی حین راندن آن روبرو شوید. چرا که به طور حتم سیستم قدیمی ترمز شما جوابگوی موتور جدید و ارتقا یافته ی آن، که سرعت فراوانی را هم رقم خواهد زد، نخواهد بود و همانند توان موتور احتیاج به اصلاح و ارتقا خواهد داشت.

از همین رو معمولا عملیات تیونینگ خودرو به صورت پلکانی انجام می شود تا مراحل مختلف این عملیات مکمل یکدیگر باشد. به این ترتیب که ابتدا قطعه ای خاص نظیر موتور خودرو مشمول اصلاح و تغییر می شود و پس از آن مشخصات سایر قطعات به کار رفته در دل خودرو نیز با توجه به قدرت و توان موتور خودرو مورد تعدیل، اصلاح و تغییر قرار خواهد گرفت.

از همین رو آن دسته از کسانی که خیال تیونینگ خودروی خود را در سر می پرورانند، بهتر است این کار را به صورت مرحله ای و به شکل کاملا حساب شده انجام دهند. سوای این موضوع باید در انتخاب قطعات مورد احتیاج برای انجام عملیات تیونینگ نیز دقت و وسواس کافی به خرج داد. چرا که استفاده از هر قطعه ای برای انجام این کار مناسب نخواهد بود. افزون بر تمام مواردی که به آن اشاره شد، باید عملیات تیونینگ خودرو را زیر نظر افرادی که در این زمینه از تخصص لازم و کافی بهره می برند به انجام رساند.

نکته دیگری که پس از انجام تغییرات در یک خودرو و ارتقا دادن مشخصات فنی و ظاهری آن باید مد نظر قرار داد این است که تیونینگ یک خودرو به خودی خود موجب افزایش ایمنی آن نمی شود. به این معنی که شما حتی پس از انتها یافتن مراحل تیونینگ یک خودرو و سوار شدن بر آن به عنوان یک محصول جدید نیز باید همان جوانب احتیاطی که پیش از شروع عملیات تیونینگ خودرو رعایت می کردید را رعایت کنید.

در هر حال اگر مایل به تغییر شکل ظاهری و باطنی خودروی خود هستید، می توانید با رعایت اصول این کار به هدف اصلی خود دست یابید.