باغ قدمگاه نیشابور ، جای پای امام رضا (ع) - مجله انجمن دعوت

باغ قدمگاه نیشابور در بستری کوهستانی و در دامنه جنوب کوه بینالود و رو به دشت نیشابور واقع شده است. این باغ از سمت جنوب به جاده نیشابور - مشهد اتصال می یابد. از نیشابور حدود 24 کیلومتر و از مشهد حدود 100 کیلومتر فاصله دارد. این مکان به عنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی برخوردار است.

می گویند سال 200 ه.ق حضرت رضا (ع) که از مدینه راهی مرو بودند، در این مکان توقف نموده و چون خواستند با خاک تیمم نمایند، آبی جاری پدید آمد. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس و ایمن برای زایران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره های مختلف مجموعه ای میان راهی شامل: کاروانسرا، آب انبار، حمام و مکان هایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت.

زیارتگاه قدمگاه یا باغ قدمگاه نیشابور جای پای امام رضا (ع) می باشد که در دوره حکومت شاه عباس صفوی به وسیله شیخ بهایی به زیارتگاهی با شکوه تبدیل شد و امروزه در بین برترین جاهای دیدنی اطراف نیشابور نامش قرار گرفته است، در این محل جای پای حضرت روی سنگی به جا مانده در محفظه ای از آن نگهداری می گردد.

تاریخچه

اگرچه ساختار اصلی باغ کنونی در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول احداث شد ولی در دوره های بعدی در زمان شاه سلیمان صفوی و بعلاوه در دوران ناصرالدین شاه قاجار تغییرات و بازسازی هایی جهت حفاظت و بازسازی باغ صورت گرفت. آخرین بهسازی آن در سال 1350 به وسیله سازمان حفاظت آثار آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه دارد و جالب است که بدانید باغ قدمگاه نیشابور در لیست آثار ملی ایران به شماره 236 ثبت شده است.

کوشک هشت ضلعی، در مرکز باغ واقع شده است و در ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاق کوچکی واقع شده که از چشمه ای جوشان محافظت می نماید. روایت شده که آب آن به هنگام وضوی حضرت رضا (ع) جوشیده و جاری شده است و به همین جهت و به برکت قدوم حضرت، آن را چشمه حضرتی می نامند.

علت جذابیت و اهمیت این قدمگاه، فقط به تقدس مذهبی آن خلاصه نمی گردد؛ بلکه قرارگیری این مکان در باغی سرسبز و منطقه ای خوش آب وهوا، آن را به مکانی برای گردش و سرگرمی تبدیل نموده است. بعلاوه معماری منحصربه فرد و اصیل این بقعه، باعث اهمیت این مکان از لحاظ تاریخی و هنری شده است.

این بنا در دو طبقه ساخته شده و گنبد فیروزه ای رنگ آن از چندین کیلومتر دورتر نیز خودنمایی می نماید. علاوه بر باغ و بقعه موجود در محوطه اصلی قدمگاه، از دوره صفویه آثار تاریخی دیگری نیز در این مجموعه ساخته شد. در ابتدا دو عدد کاروانسرا، آب انبار، چاپارخانه و گرمابه در این مکان احداث شدند؛ اما امروزه بخش عظیمی از کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از بین رفته است.

آبیاری باغ به وسیله دو قنات، که قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ به قنات اولی می پیوندد صورت می گیرد که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) می باشد. سردر وردی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه به فضای محصور باغ مرتبط می گردد و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی می گردد.

اگر گذرتان به شهر تاریخی نیشابور افتاد یا به قصد زیارت بارگاه ملکوتی امام هشتم، راهی سفر شدید؛ نباید فراموش کنید با اقامتی کوتاه در این بقعه متبرکه، به تماشای زیبایی منحصربه فرد و بناهای تاریخی این قدمگاه بپردازید.منبع: تاپ تراول