هالووین و آسیب های سلامتی ناشی از کنده کاری کدو و گذاشتن لنز
به گزارش مجله دعوت، درست است که ما جشن هالووین نداریم اما تا مراسم جشنی و شادی که گاه منجر به صدمات پزشکی می شوند در همه جای دنیای عمومیت دارند و از این نظر، این پست می تواند برای همه مفید باشد.
شب هالووین با همه رنگ و نور و هیجانش، از آن جشن هایی است که مرز میان خیال و واقعیت را محو می نماید. خیابان ها پر از بچه هایی است که لباس جادوگران و شیاطین پوشیده اند و فانوس های کدو در نور نارنجی خود می درخشند. اما در پس این فضای جادویی، بیمارستان ها در آماده باش اند. پشت هر خندهٔ کودک، احتمال حادثه ای واقعی وجود دارد. از بریدگی های عمیق حین کنده کاری کدو گرفته تا سوختگی لباس ها و عفونت های چشمی ناشی از لنزهای تزئینی، هر سال صدها نفر به علت صدمات هالووین راهی اورژانس می شوند. این مقاله آنالیز می نماید چگونه جشن بی ضرر به ظاهر بچگانه، می تواند به خطری جدی برای سلامت بدن و چشم تبدیل شود، و چه نکاتی ساده ای می تواند از وقوع آن جلوگیری کند.
کنده کاری کدو؛ منبع 44 درصد از صدمات هالووین
در نگاه اول، بریدن و تراشیدن یک کدو شاید بی خطر و تفریحی به نظر برسد. اما آمار نشان می دهد تقریباً نیمی از صدمات ثبت شده در شب هالووین به همین فعالیت برمی شود. اغلب والدین برای تزئین درها و حیاط ها، کدوها را با چاقوهای آشپزخانه برش می دهند، درحالی که این ابزارها برای چنین کار ظریفی طراحی نشده اند. لغزش کوچک دست، می تواند به بریدگی تاندون یا رگ ختم شود. پزشکان جراح دست در بسیاری از کشورها هر سال در همین ایام با موجی از بیماران روبرو می شوند که بخشی از انگشت خود را از دست داده اند.
حتی ابزارهایی که به طور اختصاصی برای کنده کاری ساخته شده اند نیز کاملاً ایمن نیستند. تیغه های باریک فلزی یا دندانه دار اگر بیش از حد در کدو فرو روند، ممکن است در لحظه بیرون آمدن با نیروی زیاد به دست کاربر اصابت نمایند. بعلاوه، بیشتر مردم هنگام انجام این کار در نور کم و با بچه ها در کنارشان کار می نمایند، عاملی که خطر را دوچندان می نماید.
آتش پنهان درون کدو
پس از سرانجام کنده کاری، بسیاری برای جلوهٔ بیشتر، درون کدوها شمع روشن می نمایند. اما این سنت دل انگیز یکی از اصلی ترین دلایل بروز آتش سوزی های خانگی در شب هالووین است. پارچه های نازک لباس، موهای مصنوعی یا توری های تزئینی می توانند در چند ثانیه شعله ور شوند. در یک مورد معروف، دختر هشت ساله ای دچار سوختگی شدید شد، زمانی که لباسش هنگام عبور از کنار کدوی روشن آتش گرفت. از آن پس، در بسیاری از کشورها توصیه می شود به جای شمع واقعی از چراغ های LED کوچک استفاده شود.
لباس ها، ماسک ها و دید محدود
لباس های مخصوص هالووین معمولاً برای یک شب استفاده طراحی می شوند و استاندارد ایمنی ندارند. پارچه های مقرون به صرفه قیمت به راحتی آتش می گیرند و بخارات رنگ ها یا پلاستیک های نامرغوب ممکن است باعث آلرژی پوستی یا تنفسی شوند. افزون بر این، بسیاری از ماسک ها یا کلاه های فانتزی دید را محدود می نمایند. در نتیجه بچه ها در خیابان تاریک هنگام دویدن یا عبور از پیاده رو زمین می خورند، یا حتی با خودروها برخورد می نمایند. آنالیز ها نشان داده در ساعات بین پنج تا شش عصر در شب هالووین، خطر تصادف عابر کودک تا چند برابر افزایش می یابد.
برای پیشگیری از چنین حوادثی، توصیه می شود والدین از لباس هایی با نوارهای بازتابندهٔ نور استفاده نمایند و در صورت امکان از چراغ های کوچک روی کیف یا لباس بچه ها بهره بگیرند. این جزئیات ساده می تواند بین دیده شدن یا نادیده گرفته شدن در تاریکی تفاوت ایجاد کند.
خطرهای شیرینی و خوراکی های فریبنده
هالووین بدون شکلات و آب نبات معنایی ندارد، اما مصرف زیاد قند تنها مشکل نیست. بعضی خوراکی های به ظاهر بی خطر، مانند آدامس ها و شکلات های بدون قند، حاوی شیرین نماینده ای به نام سوربیتول هستند که در مقادیر بالا خاصیت ملین دارد. در نتیجه، بچه ها ممکن است پس از شب جشن با دل درد یا اسهال روبرو شوند؛ پدیده ای که پزشکان شوخی آمیز آن را اسهال هالووینی می نامند.
علاوه بر این، احتمال خفگی بر اثر آب نبات های سخت در میان بچه ها خردسال بیشتر می شود، زیرا در هیجان جمع آوری شیرینی ها معمولاً با دهان پر حرف می زنند یا می دوند. بچه ها دارای آلرژی غذایی، به ویژه نسبت به مغزها، نیز در خطرند. آمارها نشان می دهد در شب هالووین بروز حملات آلرژیک ناشی از مغزها تا 70 درصد افزایش پیدا می نماید. بنابراین، آگاهی از ترکیب مواد و جداسازی خوراکی های مشکوک از سبد کودک اهمیت حیاتی دارد.
نقش نظارت بزرگسالان و آموزش
شاید تصور شود این خطرات اجتناب ناپذیرند، اما در واقع بیشتر آن ها با آموزش و نظارت قابل پیشگیری هستند. والدین باید بدانند در کدام بخش از جشن احتیاج به حضور فعال آن هاست: هنگام بریدن کدو، انتخاب لباس، یا استفاده از لنز. آموزش ساده به بچه ها درباره اینکه هنگام دویدن در خیابان های تاریک محتاط باشند، یا خوراکی های ناشناس را نخورند، می تواند جانشان را نجات دهد.
خطر لنزهای رنگی
لنزهای فانتزی برخلاف لنزهای تجویزی، اغلب فاقد استاندارد پزشکی اند. مواد رنگ دانه ای که برای ایجاد رنگ های غیرعادی به کار می روند، می توانند حاوی فلزات سنگین یا مواد شیمیایی تحریک نماینده باشند. تماس مستقیم این مواد با سطح حساس چشم باعث احساس سوزش، خشکی یا التهاب می شود. از آن بدتر، بعضی از این رنگ دانه ها محیطی مناسب برای چسبیدن باکتری ها ایجاد می نمایند و خطر عفونت را چند برابر می سازند.
بسیاری از مصرف نمایندگان، لنز را از فروشگاه های فانتزی یا اینترنتی می خرند، بدون اینکه بدانند این محصول باید به صورت وسیلهٔ پزشکی ثبت و کنترل شود. نتیجه آن است که لنز ممکن است برای میزان یا انحنای چشم کاربر مناسب نباشد و باعث خراش سطح قرنیه شود. هر خراش کوچک، همچون دروازه ای برای ورود میکروب ها عمل می نماید.
زخم قرنیه و نابینایی موقت
در صورت عدم رعایت بهداشت، این خراش ها می توانند به التهاب قرنیه (Keratitis) یا زخم قرنیه (Corneal Ulcer) تبدیل شوند. علائم اولیه شامل درد، تاری دید و ترشح چرکی است، اما اگر درمان سریع شروع نشود، بافت قرنیه تخریب می شود و گاهی بینایی به طور دائم از بین می رود. پزشکان می گویند حتی 24 ساعت تأخیر در مراجعه می تواند سرنوشت چشم را تغییر دهد.
موارد شدیدتر، وقتی اتفاق می افتد که باکتری ها از چشم وارد جریان خون می شوند. در این حالت، میکروب ها ممکن است به اندام هایی مانند قلب منتقل شوند و موجب بیماری التهاب لایهٔ درونی آن (Infective Endocarditis) شوند. هرچند نادر، اما مرگ ومیر ناشی از این شرایط بالا است، زیرا داروها و سلول های ایمنی به سختی به لایهٔ درونی قلب نفوذ می نمایند.
اشتباهات رایج در استفاده از لنز
بسیاری از کسانی که فقط برای یک شب لنز استفاده می نمایند، آگاهی کافی دربارهٔ نگهداری آن ندارند. شستن لنز با آب لوله کشی یکی از خطرناک ترین اشتباه هاست، زیرا آب ممکن است حاوی انگل آکانتامِبا (Acanthamoeba) باشد. این موجود می تواند باعث التهاب شدید قرنیه شود که درمانش هفته ها طول می کشد و در مواردی به پیوند قرنیه منتهی می شود.
اشتباه دیگر استفاده از محلول نگهداری قدیمی یا نگه داشتن لنز درون مایع ثابت برای مدت طولانی است، که محیطی ایده آل برای رشد میکروب ها ایجاد می نماید. پاک کردن جعبهٔ لنز با آب نیز اشتباه است؛ تنها باید از محلول مخصوص استفاده شود. بعلاوه هرگز نباید لنزها را میان دوستان یا اعضای خانواده جابه جا کرد، چون انتقال میکروب های شخصی حتی در صورت تمیز بودن ظاهری، ممکن است باعث عفونت شود.
نقش بهداشت فردی و ترتیب آرایش
پیش از لمس لنز باید دست ها با آب و صابون شسته و خشک شوند. استفاده از لنز باید پیش از آرایش چشم انجام گیرد تا ذرات ریمل یا پودر وارد زیر لنز نشوند. در صورت احساس خارش یا قرمزی، لنز باید بلافاصله برداشته شود و اگر سوزش ادامه یافت، مراجعه به چشم پزشک لازم است. خوابیدن با لنزهای فانتزی یکی از بدترین عادات است، زیرا جریان اکسیژن به قرنیه را قطع می نماید و خطر التهاب را بالا می برد.
لنزهای بی نسخه و خطرات قانونی
در بسیاری از کشورها، حتی لنزهای رنگی غیرپزشکی نیز در دستهٔ وسایل پزشکی قرار می گیرند و فروش آن ها بدون نسخه ممنوع است. علت این مقررات ساده است: هر چشم میزان و انحنای خاص خود را دارد. استفاده از لنز ناهماهنگ می تواند سطح قرنیه را تحت فشار قرار دهد و باعث آسیب مکانیکی شود. اگر لنز خریداری شده فاقد اطلاعات فراوری، تاریخ انقضا یا تأییدیه بهداشتی باشد، باید از استفاده آن صرف نظر کرد.
آرایش چشم و رنگ های سمی
در کنار لنزها، رنگ ها و سایه های چشمی مقرون به صرفه قیمت نیز تهدیدی پنهان هستند. بعضی از آن ها حاوی آرسنیک یا سرب اند که در تماس مکرر با پوست جذب بدن می شوند و خطر بروز سرطان را در درازمدت بالا می برند. تماس این مواد با سطح چشم ممکن است زخم قرنیه را تشدید کند. همیشه باید از محصولات دارای نشان ایمنی استفاده شود و پس از سرانجام جشن، آرایش کاملاً پاک شود تا منافذ پوست بسته نماند.
نگاه علمی به ترس و لذت
جالب است که بخشی از جذابیت هالووین از همین آمیختگی خطر و هیجان ناشی می شود. روان شناسان می گویند احساس ترس کنترل شده، مشابه سوارشدن بر ترن هوایی، باعث ترشح آدرنالین و احساس لذت می شود. اما وقتی مرز میان کنترل و بی احتیاطی شکسته شود، ترس واقعی جای بازی را می گیرد. از این رو شناخت محدودیت ها و رعایت اصول ایمنی، شرط اصلی لذت سالم از جشن هاست.
چگونه هالووینی ایمن داشته باشیم؟
برای کاهش خطر صدمات هالووین، کارشناسان توصیه می نمایند:
- از چراغ های LED به جای شمع واقعی درون کدو استفاده شود.
- لباس ها و تزئینات باید از مواد نسوز یا دیرسوز ساخته شوند.
- از لنزهای دارای مجوز پزشکی و از فروشگاه معتبر استفاده شود.
- لنز را با آب یا بزاق تمیز نکنید.
- خوراکی های ناشناس یا باز نشده به بچه ها داده نشود.
- بچه ها در خیابان های تاریک باید با نور قابل مشاهده حرکت نمایند.
اجرای همین توصیه های ساده می تواند از بسیاری از صدمات، سوختگی ها و عفونت های چشمی جلوگیری کند و شادی جشن را بدون پیامد تلخ سرانجام دهد.
خلاصه
هالووین می تواند شبی خاطره انگیز و در عین حال خطرناک باشد. 44 درصد از صدمات این شب به کنده کاری کدو مربوط است، در حالی که لنزهای تزئینی و مواد آرایشی نامطمئن نیز بینایی و سلامت چشم را تهدید می نمایند. رعایت بهداشت، خرید محصولات دارای مجوز و استفاده از نور ایمن به جای شعله، ساده ترین راه برای پیشگیری از این حوادث است. آگاهی و دقت، تفاوت میان تفریح و فاجعه را رقم می زند.
پرسش های متداول (FAQ)
1. چرا بیشتر صدمات هالووین مربوط به کنده کاری کدو است؟
چون بسیاری از افراد از چاقوهای آشپزخانه استفاده می نمایند که برای این کار طراحی نشده اند و لغزش آن ها منجر به بریدگی شدید می شود.
2. آیا لنزهای فانتزی بدون نسخه واقعاً خطرناک اند؟
بله، این لنزها ممکن است میزانٔ چشم کاربر را تطبیق ندهند و موجب زخم قرنیه یا عفونت شوند.
3. چگونه می توان از سوختگی لباس در هالووین جلوگیری کرد؟
با استفاده از چراغ های LED به جای شمع، و انتخاب لباس هایی از پارچه های نسوز یا مقاوم در برابر حرارت.
4. تماس آرایش چشم با لنز چه خطری دارد؟
ذرات آرایش می توانند بین لنز و قرنیه گیر نمایند و باعث خراش یا التهاب چشم شوند.
5. آیا استفاده یک باره از لنز در هالووین بی خطر است؟
فقط در صورتی که لنز استاندارد باشد، به درستی ضدعفونی شود و زیر نظر متخصص استفاده شود.
دکتر علیرضا مجیدی
پزشک، نویسنده و بنیان گذار وبلاگ مجله دعوت
دکتر علیرضا مجیدی، نویسنده و بنیان گذار وبلاگ مجله دعوت .
بیش از دو دهه در زمینه سلامت، پزشکی، روان شناسی و جنبه های فرهنگی و اجتماعی آن ها می نویسد و کوشش می نماید دانش را ساده اما دقیق منتقل کند.
پزشکی دانشی پویا و همیشه در حال تغییر است؛ بنابراین، محتوای این نوشته جایگزین ویزیت یا تشخیص پزشک نیست.
دربارهٔ علیرضا مجیدی در مجله دعوت