حمله خرس گریزلی، زیر ذره بین! - مجله دعوت

از تفاوت جلوه های ویژه بازگشته با فیلم های دیگر این است که به خاطر سبک واقع گرایانه فیلم، جلوه های ویژه گسترده ای هم که در آن به کار رفته، کاملا در خدمت نمایش هرچه واقعی تر صحنه های فیلم اند. در ادامه می خواهیم نگاهی دقیق تر به جلوه های ویژه بازگشته بیاندازیم. توجه داشته باشید مطالعه این متن ممکن است بعضی از سکانس های فیلم را لو بدهد. پس اگر هنوز بازگشته را ندیده اید و برای تان اهمیت دارد هیچ صحنه ای از فیلم لو نرود، در مطالعه این متن تجدید نظر کنید.

سکانس حمله خرس

یکی از بیادماندنی ترین سکانس هایی که در بازگشته وجود دارد، سکانس معروف حمله خرس گریزلی است. الخاندرو گونسالس اینیاریتو، کارگردان فیلم در این سکانس با بازی گرفتن از لئوناردو دی کاپریو (که به خاطر این نقش برنده جایزه اسکار برترین بازیگر نقش اول مرد هم شده است) و استفاده از طیف وسیعی از جلوه های ویژه بصری، توانست سکانسی حماسی خلق کند. از این رو او به خوبی پیروز شد یکی از درون مایه های اصلی فیلم، که همان کوشش برای بقا است را به تصویر بکشد و به قول یکی از منتقدان مرز بین بقا و نیستی را به درستی نشان مان دهد.

آنالیز های زیادی می توان در خصوص این صحنه انجام داد. با این سوال شروع می کنیم: این سکانس معروف چگونه به وجود آمده است؟ آیا خرس گریزلی ای که روی پرده دی کاپریو را مجروح می نماید، یک خرس گریزلی واقعی است؟ و این که عظمت این صحنه بیش تر به خاطر نوع بازیگری و کارگردانی این صحنه (که در هر دو بخش اسکار را هم برده است) بوده یا بیش تر متکی به جلوه های ویژه است یا حتی هر دو؟

در این صحنه شاهد یک برخورد خشونت آمیز و وحشیانه بین شخصیت هوگ گلاس شکارچی و یک خرس گریزلی بزرگ الجثه، در عمق جنگلی انبوه هستیم. معمولا در زمان فیلمبرداری از این گونه صحنه ها که به جلوه های ویژه متکی هستند، نتیجه کار به هیچ وجه معلوم نیست و پیروزیت و شکست به عوامل بسیاری وابسته است.

ریک مک براید (Rich Mcbride) به عنوان مسوول اصلی جلوه های ویژه فیلم، در جریان مصاحبه ای شرح می دهد: از همان موقع نوشته شدن این صحنه، اینیاریتو به عنوان کارگردان، به هیچ وجه نمی خواست خرسی که دراین صحنه وجود دارد، ترسناک و در قامت یک هیولا به نظر برسد. او انتظار داشت این خرس مثل یک حیوان معمولی با رفتاری معمولی و در محیط طبیعی زندگی خودش، به تصویر کشیده گردد. او تاکید داشت حمله بسیار ناگهانی به نظر برسد؛ درست همان طور که در طبیعت اتفاق می افتند. به همین علت از تیم اجرایی خواست تا واقعی ترین جلوه های ویژه را به نمایش بگذارند.

برای این که بتوانم نقش یک خرس را بازی کنم، مدتی فیلم های حمله خرس های گریزلی واقعی را تماشا می کردم. این جملات Glenn Ennis است که در مصاحبه با خبرگزاری Global News در خصوص نقش اش به عنوان بدلکار در جدیدترین فیلم اینیاریتو، راز این صحنه را افشا می نماید. صحنه معروف حمله خرس به وسیله او بازی شده است. Glenn Ennis یک بدلکار معروف هالیوودی است که در فیلم هایی مثل من ربات هستم، مردان ایکس و اخیرا هم دد پول به ایفای نقش بدل پرداخته است. جالب است بدانید اینیاریتو به همراه دستیار متخصص جلوه های ویژه اش یعنی همین ریک مک براید سفارش ساخت لباسی شبیه لباس های هاکی و با سری شبیه خرس گریزی داده بود. Glenn با پوشیدن این لباس در هیبت یک خرس گریزلی عایدی. حال می ماند مهم ترین قسمت ماجرا یعنی چگونگی بازی اینس در نقش یک خرس وحشی در مقابل دی کاپریو به مثابه یک قربانی که حاضر به تسلیم شدن، نیست.

اینس در ادامه مصاحبه می گوید که مدت ها در حال تماشای صحنه هایی واقعی از شکار کردن خرس های گریزلی بوده. او در هر بار تمرین سعی می نموده مثل یک خرس واقعی به طعمه اش حمله کند؛ او را با دندان های اش بگیرد و بالاخره از پا در بیاورد. او می گوید: برای اینیاریتو به عنوان کارگردان فیلم خشونت و واقعی بودن این صحنه از اهمیت بالایی برخوردار بود و تمام تمرین ها را شخصا زیر نظر داشت. در واقع صحنه مورد نظر در فیلم، حاصل جلوه های ویژه مبتکرانه و بازی دی کاپریو به عنوان یک بازیگر و البته خود من در قامت یک بدل کار است. همین همکاری در این صحنه فضایی ایجاد نموده است تا ببینده واقعا وجود یک خرس را در نبرد با دی کاپریو باور کند.

برداشت بلند

ابتکار دیگری که این سکانس را به یکی از برترین سکانس های فیلم تبدل نموده، به طور مستقیم مربوط به نحوه کارگردانی این سکانس است. اینیاریتو تصمیم گرفت این سکانس، در یک برداشت طولانی و بدون برش (Long-Take)، به نمایش دربیاید. اصولا استفاده از برداشت بلند و بی قطع، در سینما موجب می گردد صحنه مورد نظر واقعی تر و بی واسطه تر نمایش داده گردد. اینیاریتو به خاطر ماهیت مستندگونه و رئال این صحنه، این نوع فیلمبرداری را انتخاب و در این مورد به فیلمبردار همیشگی اش یعنی امانوئل لوبزکی توصیه های لازم را کرد. حاصل این همکاری هم دریافت جایزه برترین فیلمبردرای برای لوبزکی بود.

در واقع اهمیت فیلمبرداری هم زمان و جلوه های ویژه در این صحنه آن جا بیش تر نمایان می گردد که بدانیم، درست است که این صحنه به صورت یک برداشت بلند به نمایش عایدیه، اما روی تک تک فریم های آن افکت های گرافیکی و شبیه سازی حرکتی صورت گرفته است. به گونه ای که برای بازی در این صحنه تمام بدن دی کاپریو از سیم ها وحسگرهای متعدد پوشیده شده؛ طوری که موقع مبارزه با خرس، تمام حرکات اش به وسیله کامپیوتر ضبط، شبیه سازی و پیاده گردد و در عین حال هنگام فیلمبرداری بیننده متوجه وجود این حسگر ها نگردد.

چالش کلوز آپ و پوست خز

مک براید به عنوان مسوول جلوه های ویژه می گوید: در صحنه حمله خرس، اینیاریتو مایل بود دوربین تا آن جا که می توانست به سوژه های اش نزدیک بگردد. این تصمیم، کار تیم جلوه های ویژه را به مراتب سخت تر و در مقابل، شدت تاثیرگذاری صحنه را به مراتب بیش تر می کرد.

در این صحنه تیم جلوه های ویژه با شبیه سازی اعضای مختلف بدن یک خرس واقعی با تمرکز بر صورت، پوزه، دست ها و حرکات آن توانستند حرکات بدلکار را تبدیل به حرکات خرس واقعی نمایند. اما مهم ترین چالش آن ها در این صحنه، نشان دادن پوست خز خرس و بعلاوه خون و رطوبتی است که خشونت موجود در سراسر صحنه، به آن وابسته است.

او ادامه می دهد :شبیه سازی پوست خز، همواره چالشی بزرگ است؛ آن هم وقتی که در هوای مرطوب و از فاصله نزدیک دیده گردد. لحظات نزدیک شدن خرس به هوگ گلاس همراه با چالش های زیادی بود. مساله آنجایی مهم تر می گردد که ما در این صحنه علاوه بر تماشای خرس از نمای نزدیک شاهد نفس نفس زدن های پیاپی او هستیم؛ در حالی که مدام با دندان های اش طعمه اش را گرفته و خون و رطوبت از پوزه اش می چکد. این صحنه به خاطر ماهیت اش، جزو صحنه هایی محسوب می گردد که ساخت شان از توان اجرایی زیادی بهره برده است.در نهایت تیم جلوه های ویژه با مطالعه شرایط طبیعی محیط اطراف، توانست صحنه ای خلق کند که همه چیز حتی پوست خز خرس و رطوبت روی آن در کنار تمام صحنه های این مبارزه به طرز باورنکردنی ای طبیعی نشان داده گردد.

در فیلم بازگشته به طور واضح تکنیک های جدیدی در نمایش جزییات در نمای نزدیک (خصوصا نمایش پوست خز طبیعی یک حیوان) و شبیه سازی حرکت، صورت گرفته است که به طور قطع قبلا در هیچ پروژه دیگری دیده نشده است. گرچه ممکن است تماشای این صحنه به علت ماهیت نسبتا خشنی که دارد برای بعضی از بینندگان، سخت باشد، اما بسیاری دیگر از تماشاگران و منتقدان بعد از تماشا این صحنه در فیلم، آن را نه تنها صحنه ای خیره نماینده در جریان داستان فیلم بلکه به عنوان دستاوردی تازه در فیلم سازی قلمداد می نمایند.

منابع: The Guardian و Independent.co.uk