کمبود ویتامین در بیماریهای ناشی از سوء تغذیه - مجله انجمن دعوت

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

امروزه بیماری های مختلف ناشی از سوء تغذیه به علت کمبود غذا و فقر شایع، دنیا را به ستوه آورده است. کمبود ویتامین در بسیاری از بیماریهای ناشی از سوء تغذیه به طور معمول دیده می گردد. این مقاله اطلاعاتی را در این خصوص فراهم ساخته است.

به عقیده سازمان بهداشت دنیای، سوء تغذیه بزرگترین عامل مرگ و میر در بچه ها است به این علت که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به اختلالات مختلف ناشی از کمبود مواد مغذی منجر می گردد. در ادامه فهرستی از ویتامینهای مختلف آورده و نشان داده شده است که کمبود آنها منجر به چه عوارضی می گردد:

کمبود ویتامین

ویتامین A: کمبود ویتامین A در کشورهای در حال توسعه نسبتاً شایع است، اگرچه در کشورهای پیشرفته این عارضه به ندرت دیده می گردد. این شرایط می تواند به علائم کمبود ویتامین A منجر گردد که یکی از شایع ترین آنها شب کوری است. در حقیقت، شب کوری یکی از اولین نشانه های کمبود ویتامین A است و حتی ممکن است در صورت کاهش شدید ویتامین A منجر به کوری کامل گردد، در نتیجه کوری ناشی از کمبود ویتامین A یکی از دلایل اصلی نابینایی در بچه ها دچار سوء تغذیه در سراسر دنیا می باشد. علائم دیگر ناشی از کمبود ویتامین A شامل افزایش آمادگی ابتلاء به عفونت، بی اشتهایی، خشکی و خشونت پوست و مو، بهبود ضعیف زخم، افزایش آمادگی ابتلاء به عفونت های تماسی و غیره می گردد. ویتامین A را می توان در بدن با یاری وارد نمودن غذاهای غنی از این ویتامین در رژیم غذایی به حالت طبیعی بازگرداند.

ویتامین B1: ویتامین B1 و یا تیامین، ماده مغذی است که در بسیاری از منابع مانند مخمر یافت می گردد. یکی از معمول ترین علائم مشاهده شده در اثر کمبود تیامین، تظاهر بیماری بری بری است. بری بری یک اختلال دستگاه عصبی است که به بروز علائمی مانند خستگی و بی حالی شدید، ناتوانی در کسب انرژی، اشکال در راه رفتن، تحلیل عضلانی و عوارض احتمالی دیده شده در دستگاه های گوارش، قلبی عروقی، عصبی، و عضلانی منجر می گردد. بری بری بعلاوه به طور معمول در افراد الکلی دیده می گردد. درمان بری بری تجویز تیامین به شکل قرص های تیامین هیدروکلرید یا تزریق را شامل خواهد شد.

ویتامین B2: کمبود ریبوفلاوین یا ویتامین B2 به طور معمول توأم با بیماری های حاصل از سوء تغذیه ناشی از کمبود پروتئین ـ انرژی بوده و بعلاوه در افراد الکلی دیده می گردد. علائم و نشانه های کمبود ریبوفلاوین، گلودرد همراه با تورم و قرمزی در دهان، ترک خوردگی گوشه دهان یا لب، التهاب زبان، و غیره را شامل می گردد. علائم کمبود ریبوفلاوین با یاری غذاهای حاوی ریبوفلاوین مانند گوشت، تخم مرغ، پنیر، ماست و غیره از بین می فرایند.

ویتامین B3: کمبود ویتامین B3 و یا نیاسین باعث ایجاد بیماری بنام پلاگرا می گردد. این شرایط اغلب ناشی از تغییراتی در متابولیسم پروتئین در بدن است. افرادی که رژیم غذایی اصلی آنها متشکل از ذرت است، بعلاوه در نهایت مبتلا به پلاگرا می شوند. علائم و نشانه های پلاگرا شامل حساسیت به نور، درماتیت، زوال عقل، اسهال، ریزش مو، بی خوابی، ضعف، آتاکسی یا ناهماهنگی عضلات، و غیره است. مواردی از پلاگرا که بدون درمان رها شده باشند، احتمال مرگ در آنها بالا خواهد بود، بطوریکه فرد می تواند در عرض 4 تا 5 سال از زمان تشخیص بیماری فوت نماید. به منظور پیشگیری از این شرایط، اهمیت دارد که از مواد غذایی سرشار از نیاسین را وارد رژیم غذایی خود سازید.

ویتامین B12: کمبود ویتامین B12 یکی از کمبودهای رایج دیده شده در گستره کمبودهای ناشی از گروه ویتامین B است. ویتامین B12 تنها در محصولات حیوانی وجود دارد، در نتیجه، کمبود این ویتامین اغلب در افراد گیاهخوار دیده می گردد. نشانه های کمبود B12 احساس سوزن شدن زبان، تشکیل نقاط سفید بر روی پوست، زخم دهان، تنگی نفس، از دست دادن حافظه، سردرد شبیه به حملات میگرنی و غیره را شامل می گردد. با این حال یکی از مهمترین و برجسته ترین نشانه های ویتامین B12، کم خونی مگالوبلاست است. این عارضه نوعی کم خونی است که در آن سلولهای قرمز خون بزرگ و در طبیعت رشد نیافته می باشند.

ویتامین C: ویتامین C یا اسید اسکوربیک، ویتامینی است که در مرکبات یافت می گردد. گرچه اوردوز یا اندازه مصرف بیش از حد ویتامین C نادر است، اما کمبود ویتامین C اغلب در کشورهای در حال توسعه دیده می گردد. کمبود این ویتامین منجر به نوعی بیماری تحت اسم اسکوروی (scurvy) می گردد. این بیماری با علائمی مانند خونریزی لثه، تأخیر در بهبود زخم، وجود لکه هایی بر روی پوست و افزایش آمادگی ابتلاء به عفونتها تعیین می گردد. ویتامین C را می توان با خوردن میوه هایی مانند پرتقال، لیمو ترش، گریپ فروت و غیره تأمین کرد.

ویتامین D: کمبود ویتامین D به طور معمول ناشی از مصرف ناکافی کلسیم همراه با قرار گرفتن ناکافی در معرض نور خورشید است. علائم کمبود ویتامین D شامل نقص در تشکیل استخوان بوده، بنابراین موجب بروز بیماری های نرمی استخوان نظیر استئومالاسیا می گردد. این شرایط بعلاوه یکی از عوامل مهم در بروز پوکی استخوان در زنان ساکن در کشورهای در حال توسعه است. جهت جلوگیری از این اتفاق، بایستی از رژیم غذایی حاوی کلسیم و غذاهای حاوی ویتامین D پیروی گردد.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های پزشک متخصص در نظر گرفته گردد

منبع: راسخون